Το δάκτυλο σφυρί (σφυροδακτυλία) είναι μια παραμόρφωση του δεύτερου, του τρίτου ή του τέταρτου δακτύλου. Σε αυτή την κατάσταση, το δάκτυλο του ποδιού είναι λυγισμένο στη μεσαία άρθρωση, έτσι ώστε να μοιάζει με σφυρί. Αρχικά, τα δάχτυλα του σφυριού είναι εύκαμπτα και μπορούν να διορθωθούν με απλά μέτρα, αλλά, αν αφεθούν χωρίς θεραπεία, μπορούν να σταθεροποιηθούν και να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση.

Ανατομία

Το μπροστινό μέρος του ποδιού αποτελείται από πέντε δάχτυλα. Κάθε δάκτυλο έχει τρεις αρθρώσεις—εκτός από το πρώτο (μεγάλο) δάκτυλο του ποδιού, το οποίο συνήθως έχει μόνο δύο αρθρώσεις.

Στη σφυροδακτυλία, το προσβεβλημένο δάκτυλο του ποδιού κάμπτεται στη μέση άρθρωση, η οποία ονομάζεται εγγύς μεσοφαλαγγική άρθρωση (PIP).

Αιτία

Η σφυροδακτυλία είναι το αποτέλεσμα μιας μυϊκής ανισορροπίας που ασκεί πίεση στους τένοντες και τις αρθρώσεις των δακτύλων. Οι μύες λειτουργούν σε ζευγάρια για να ισιώσουν και να λυγίσουν τα δάχτυλα των ποδιών. Εάν το δάχτυλο του ποδιού είναι λυγισμένο σε μια θέση, αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, οι μύες και οι αρθρώσεις σφίγγονται και δεν μπορούν να τεντωθούν.

Το να φοράτε παπούτσια που δεν εφαρμόζουν σωστά είναι μια κοινή αιτία αυτής της ανισορροπίας. Τα παπούτσια που στενεύουν προς το δάχτυλο σπρώχνουν τα μικρότερα δάχτυλα σε μια λυγισμένη θέση. Τα δάχτυλα των ποδιών τρίβονται στο παπούτσι, οδηγώντας στο σχηματισμό κάλων, που επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση. Τα παπούτσια με ψηλότερο τακούνι πιέζουν το πόδι προς τα κάτω και πιέζουν τα δάχτυλα στο παπούτσι, αυξάνοντας την πίεση και την κάμψη στο δάχτυλο. Τελικά, οι μύες των ποδιών δεν μπορούν πλέον να ισιώσουν το δάκτυλο.

Συμπτώματα

Η σφυροδακτυλία είναι επώδυνη, ειδικά όταν ο ασθενής κινεί το δάκτυλο ή φοράει παπούτσια. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Οίδημα ή ερυθρότητα
• Αδυναμία ανόρθωσης του ποδιού
• Δυσκολία στο περπάτημα
• Ένας κάλος στην κορυφή της μεσαίας άρθρωσης του δακτύλου ή στην άκρη του ποδιού

Εξέταση γιατρού

Σωματική εξέταση

Ο γιατρός σας θα κάνει μια φυσική εξέταση για να προσδιορίσει εάν η άρθρωση του δακτύλου είναι εύκαμπτη ή άκαμπτη. Αυτές οι πληροφορίες θα τον βοηθήσουν να καθορίσει την κατάλληλη θεραπεία.

Δοκιμές

Ακτινογραφίες. Οι ακτίνες Χ παρέχουν εικόνες πυκνών δομών, όπως τα οστά. Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει μια ακτινογραφία του ποδιού σας για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Άλλες δοκιμές. Οι ασθενείς που έχουν διαβήτη ή μειωμένη αίσθηση στα πόδια τους μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις για να προσδιοριστεί εάν μια νευρολογική πάθηση είναι η αιτία της ανισορροπίας του τένοντα.

Θεραπεία

Μη Χειρουργική Θεραπεία

Στα πρώτα στάδια της σφυροδακτυλίας – όταν η άρθρωση είναι ακόμα εύκαμπτη – η θεραπεία συνήθως αποτελείται από απλά μέτρα.

Αλλαγές στα υποδήματα. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει να αποφεύγετε να φοράτε στενά, ψηλοτάκουνα παπούτσια. Τα παπούτσια πρέπει να είναι 1 – 1,5 πόντους μακρύτερα από το μακρύτερο δάχτυλο του ποδιού σας – το οποίο, για πολλούς ανθρώπους είναι το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού – και να έχουν ένα μαλακό, ευρύχωρο χώρο για τα δάχτυλα.

Ίσως μπορείτε επίσης να βρείτε ένα παπούτσι με ένα βαθύ χώρο για τα δάχτυλα που να χωράει το σφυροδάχτυλο. Το να φοράτε σανδάλια μπορεί να βοηθήσει, εάν δεν τσιμπούν ή τρίβουν άλλες περιοχές του ποδιού.

Γυμνάστική. Συγκεκριμένες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στο τέντωμα και την ενίσχυση των μυών στο πόδι σας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να τεντώνετε απαλά τα δάχτυλα των ποδιών σας με το χέρι ή να χρησιμοποιείτε τα δάχτυλα των ποδιών σας για να σηκώνετε τα πράγματα από το πάτωμα. Μπορεί επίσης να συστήσει να κάνετε «μπούκλες με πετσέτα» για να ενισχύσετε τα δάχτυλα των ποδιών. Για να κάνετε μια μπούκλα πετσέτας, τοποθετήστε μια πετσέτα επίπεδη κάτω από το πόδι σας και χρησιμοποιήστε τα δάχτυλά σας για να την τσαλακώσετε.

Φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή. Η χρήση ιμάντων, μαξιλαριών ή μη φαρμακευτικών μαξιλαριών κάλων που διατίθενται στο εμπόριο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τον πόνο. Εάν έχετε διαβήτη, κακή κυκλοφορία ή έλλειψη αίσθησης στα πόδια σας, μιλήστε με το γιατρό σας πριν επιχειρήσετε οποιαδήποτε αυτοθεραπεία.

Χειρουργική Θεραπεία

Εάν η άρθρωση του δακτύλου του ποδιού είναι άκαμπτη και δεν κινείται πλέον ή εάν η μη χειρουργική θεραπεία δεν ανακουφίζει τα συμπτώματά σας, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως με χρήση τοπικού αναισθητικού. Η πραγματική διαδικασία θα εξαρτηθεί από τον τύπο και την έκταση της παραμόρφωσης.

Επιμήκυνση τενόντων. Για ασθενείς με εύκαμπτη άρθρωση του δακτύλου, η κατάσταση μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί επιμηκύνοντας τους τένοντες που προκαλούν την ανισορροπία της άρθρωσης.

Μεταφορά τενόντων. Μερικοί ασθενείς με εύκαμπτη άρθρωση του δακτύλου μπορεί να ωφεληθούν από τη θεραπεία που περιλαμβάνει τη μεταφορά τενόντων από το κάτω μέρος του ποδιού στο πάνω μέρος του ποδιού για να βοηθήσει στην έλξη της άρθρωσης σε ευθεία θέση. 

Αρθρόδεση (σύντηξη άρθρωσης). Οι ασθενείς που έχουν άκαμπτη άρθρωση του δακτύλου μπορεί να υποβληθούν σε επιμήκυνση τένοντα σε συνδυασμό με αρθρόδεση. Σε αυτή τη διαδικασία, ο γιατρός σας θα αφαιρέσει ένα μικρό μέρος ενός οστού στην άρθρωση του ποδιού για να διασφαλίσει ότι το δάκτυλο του ποδιού μπορεί να επεκταθεί πλήρως. Στη συνέχεια, θα εισαγάγει ένα εξωτερικό σύρμα ή βελόνα ( kirschner) ή εσωτερική πλάκα για να συγκρατεί τα οστά στη θέση τους ενώ τα οστά συγχωνεύονται.

Αποθεραπεία

Μετά την επέμβαση, μπορεί να εμφανίσετε κάποια δυσκαμψία, πρήξιμο και ερυθρότητα στο δάχτυλο του ποδιού σας για έως και 4-6 εβδομάδες. Αν και θα μπορείτε να ασκήσετε πίεση στο πόδι αμέσως μετά την επέμβαση, θα πρέπει να προσπαθήσετε να περιορίσετε τη δραστηριότητά σας όσο το δάκτυλο θεραπεύεται. Ανυψώνοντας το πόδι σας όσο το δυνατόν περισσότερο, θα επιταχύνετε την επούλωση και θα μειώσετε τον πόνο. Μόλις επουλωθεί, το δάχτυλο του ποδιού σας μπορεί να είναι ελαφρώς μακρύτερο ή πιο κοντό από ό,τι ήταν πριν.